มาฆบูชาถือเป็นหนึ่งในวันสำคัญเนื่องในพุทธศาสนาเป็นวัน ‘จตุรงคสันนิบาต’ ที่เกิดเหตุการณ์สำคัญ 4 ประการขึ้นในวันนี้ ได้แก่ พระภิกษุ 1,250 รูปมาประชุมกันโดยมิได้นัดหมาย พระภิกษุทั้งหมดล้วนเป็นพระอรหันต์ทั้งสิ้น พระภิกษุทั้งหมดล้วนแต่ได้รับการอุปสมบทโดยพระพุทธเจ้าหรือเอหิภิกขุอุปสัมปทา และวันนี้ตรงกับวันเพ็ญเดือน 3 หรือวันขึ้น 15 ค่ำเดือน 3 ของทุกปี
แต่แรกเริ่มเดิมทีไม่มีพิธีมาฆบูชาในประเทศไทย จนกระทั่งสมัยพระบาทสมเด็จพระจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 4 ที่จัดการพระราชกุศลมาฆบูชาขึ้น ก่อนจะจัดขยายออกไปทั่วราชอาณาจักร ดังนั้น ในปัจจุบันจึงมีงานประเพณีหรือเทศกาลที่น่าสนใจเกิดขึ้นทั่วประเทศไทย หนึ่งในนั้นเกิดขึ้นที่จังหวัดพะเยาซึ่งมีการจัดงาน ‘กว๊านพะเยาสายน้ำแห่งชีวิต ตานข้าวทิพย์พระเจ้าตนหลวง’ บริเวณวัดติโลกอาราม ชายกว๊านพะเยา เพื่อนำข้าวใหม่ไปถวายแด่พระเจ้าตนหลวง พระพุทธรูปคู่บ้านคู่เมืองของจังหวัดพะเยา
วัดศรีโคมคำ หรือที่ชาวบ้านเรียกว่า วัดทุ่งเอี้ยง หรือ วัดพระเจ้าตนหลวง สร้างขึ้นเมื่อ พ.ศ. 2067 สมัยพระเมืองตู้เป็นเจ้าเมืองพะเยา แต่องค์พระเจ้าตนหลวง พระพุทธรูปประธานภายในวิหารหลวง สร้างขึ้นก่อน คือ พ.ศ. 2034 สมัยพระเมืองยี่เป็นเจ้าเมืองพะเยา และสร้างแล้วเสร็จเมื่อ พ.ศ. 2067 ต่อมาวัดนี้ก็ชำรุดทรุดโทรมลงไปตามกาลเวลาและได้รับการปฏิสังขรณ์ขึ้นตามลำดับ
จนกระทั่งเมื่อ พ.ศ. 2465 พระครูศรีวิราชวชิรปัญญา เจ้าคณะแขวงเมืองพะเยา พระยาประเทศอุดรทิศ เจ้าเมืองพะเยาองค์สุดท้าย พร้อมกับหลวงสิทธิประศาสน์ และประชาชนชาวเมืองพะเยา อาราธนานิมนต์ครูบาเจ้าศรีวิชัยมาสร้างวิหารหลวงหลังปัจจุบันนี้ พร้อมกับเสนาสนะอื่นๆ ก่อนจะฉลองสมโภชวิหารพระเจ้าตนหลวงและอาคารต่างๆ ใน พ.ศ. 2467
